✍🏼 Yazar: Kollektif

📟 ISBN: 9786051499666

💬 Lisan: Türkçe

📑 Sayfa: 536

📬 Yayın Evi: Afad

📐 Ebatlar: cm x cm

225 👁

Puanla

*

Başlangıç Tarih Bitiş Tarih

Kapat Giriş Yap

Osmanlı Arşiv Belgelerinde İSTANBUL'DA AFETLER Kitap Açıklaması

Coğrafi ve stratejik öneminin yanı sıra asırlarca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan İstanbul, tarihi ve tabiî güzellikleri ile aynı zamanda bir dünya mirasıdır. Tarih boyunca uğruna mücadeleler verilen bu büyük şehir; Roma, Bizans ve Osmanlı olmak üzere üç büyük imparatorluğa da başkentlik etmiştir. Günümüzde bile uluslararası güçlerin dünya hâkimiyeti için hayallerini süsleyen bu şehir, Karadeniz, Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı ile Asya ve Avrupa gibi iki kıta arasındaki önemli kritik ve jeopolitik konumunu geçmişten günümüze muhafaza etmektedir. İstanbul’u diğer kentlerden farklı kılan pek çok özellik olmakla birlikte kuşkusuz en belirgin olanı tarihî geçmişi ve bu geçmişinden elde edilen tecrübelerdir. Bunlar, şehrin gelişmesinde, kimliğinin ve ruhunun oluşmasında önemli unsurlardır. Tarih boyunca İstanbul’un maruz kaldığı hadiselerin –kemiyet ve keyfiyet itibariyle- en önemlisi afetler olup bu süreçte çekilen sıkıntılar, paylaşılan insanî değerler, şehrin fizikî, iktisadî, sosyolojik ve kültürel anlamda olgunlaşmasında etkili olmuştur. Bu yönüyle İstanbul’u, “tecrübeler şehri” olarak ifade etmek yanlış olmasa gerektir. Afetin büyüklüğü genel olarak sebep olduğu ölümler ve yaralanmalar, yapılardaki hasarlar, ekonomik ve sosyal kayıplarla ölçülmektedir. Bunların içerisinde en önemlisi insan kayıplarıdır. İstanbul’u etkileyen doğa kaynaklı afetlerden özellikle depremler ve yangınlar bir taraftan çok sayıda can kaybına ve toplum hafızasında travmalara yol açarken, diğer taraftan da şehrin imar ve yapılaşmasında insan eliyle yapılan hataların acı faturasını gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla, insanın doğa kaynaklı afetlere karşı çaresizliğini ve aczini ortaya koyan bu felaketler, kader olmanın ötesinde, olaylara bilinçli yaklaşılması ve daima hazırlıklı olunması konularında da toplumu uyarmaktadır. Afet zararlarını azaltabilmek için hazırlıklı ve tedbirli olmaya yönelik bir kültürün yaygınlaştırılması, eğitim ve koordinasyon çalışmalarının sürdürülebilir nitelikte olması İstanbul için çok önemlidir. Günümüzde ve gelecekte afetler karşısında alınabilecek en etkili önlemler, bu afetlerin etkilerinden kurtulmak veya bunların toplum üzerindeki etkilerini en aza indirmek için araştırmalar yapmak, çeşitli plânlar geliştirmek ve bunları uygulamaya koymaktır. Toplumları derinden etkileyen doğa kaynaklı afetlerin etkilerinin, uygulanacak iyi bir afet yönetim sistemi ile azaltılabileceği düşünülmektedir. Ayrıca sel, deprem, yangın, kuraklık, yanardağ patlamaları, kıtlık, salgın hastalıklar gibi diğer afetleri meydana getiren sebepler ve bunların neticeleri çok iyi hesaplanmalıdır. Bunun için de tarihî veriler ve dokümanlar önemli kaynaklardır. Ancak kitabî ve resmî yazışmaların ötesinde şifahî olarak nesilden nesile aktarılarak değişikliğe uğrayıp efsaneye varan gerçek dışı bilgilerin çok iyi ayıklanması gerekir. İşte bu noktada müracaat edilecek kaynakların başında, milletlerin ve şehirlerin bürokratik hafızaları sayılan arşivler gelmektedir. Arşivlerdeki belgeler ve kayıtlar bize İstanbul şehrinin geçmişte yaşadığı afetlere ilişkin en detaylı ve objektif bilgiyi vermektedir. Mesela tarihin belirli dönemlerinde yaşanmış olan kıtlık olaylarının tespiti, uzun ve yorucu laboratuvar çalışmaları ile belirlenebilmekte iken tarihi layihaların incelenmesiyle bu olaylarla ilgili detaylı veriler daha kısa zamanda alınabilmektedir. Osmanlı Arşiv Belgelerinde İstanbul’da Afetler adıyla hazırlanan bu eserde, İstanbul’un Osmanlı döneminde maruz kaldığı afetler, yaşanan sıkıntılar, edinilen tecrübeler, şehir ve insan ilişkisine yansıyan yeni uygulamalarla ilgili yaklaşık 4.000 arşiv belgesi arasından titizlikle seçilen 170 belgenin görüntüsü, özeti ve transkripsiyonu yer almaktadır. Çalışma, İstanbul’un afetlerine dair geniş bir değerlendirmenin yapıldığı bir giriş yazısını müteakip, deprem, salgın hastalıklar, yangın, meteorolojik afetler, kıtlık ve İstanbul’a göçler başlıkları altında altı bölümden oluşmaktadır. Tespit edilen tarihi fotoğraf, gravür ve plânlar ile zenginleştirilen bu eserle, şehrin afetleri üzerinde inceleme yapacaklara bazı ipuçları verilmekte ve bir projeksiyon sunulmaktadır. Titiz bir çalışma sonucu hazırlanan bu eserin ortaya çıkmasına destek sağlayan İstanbul Valiliği İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’ne ve İstanbul Proje ve Koordinasyon Birimine müteşekkiriz. Eserin basılmasını sağlayan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Dr. Mehmet Güllüoğlu’na ayrıca teşekkür ederiz. Eserin hazırlanmasında yardımlarını gördüğümüz başta Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal olmak üzere; Arşiv Uzmanı İlyas Özdemir’e, emektar Arşivci İlhan Ovalıoğlu’na, İstanbul Müftülüğü Şer’iye Siciller Arşivi Uzmanı Esra Yıldız’a, Karabük Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayhan Işık’a, Atatürk Kitaplığı Uzmanı İrfan Dağdelen’e, Çamlıca İlim, Kültür ve Tarih Araştırmaları Merkezi Uzmanları Harun Tuncer ve Osman Doğan ile emeği geçen herkese şükranlarımızı sunarız.